آتش سوزی هر ساله عامل بسیاری از خسارت های مالی و جانی است. فرقی ندارد در یک محیط اداری کار می کنید یا در یک کارخانه یا هر جای دیگری؛ آتش سوزی خطریست که همواره در کمین شماست. این خطر در محیط منزل نیز شما را رها نمی کند. به همین دلیل است که تجهیز منزل و محیط کار به ابزار ایمنی مربوط به اطفای حریق، یک ضرورت محسوب می شود.
در این مقاله، قصد داریم به یکی از تجهیزات آتش نشانی کارآمد و ساده، یعنی پتوی ضد حریق بپردازیم. این وسیله برای محیط های اداری و خانگی یک ابزار کارآمد اطفای حریق محسوب می شود. اگر قصد ایمن سازی هر چه بیشتر منزل خود را دارید، مطالعه این مقاله برای شما سودمند خواهد بود؛ پس با ما تا انتهای این نوشته همراه باشید.
پتو ضد حریق چیست؟
پتو اطفا حریق یکی از ابزارهای مقابله با آتش سوزی های محدود و با ابعاد کم است. این وسیله از مواد نسوز مانند فایبرگلاس، کولار و پشم طبیعی تولید می شود و با داشتن تحمل دمای بالا، می تواند آتش را خاموش کند. پتوی آتش نشانی ضدحریق به طور کامل اطراف آتش را می گیرد تا ارتباط شعله و هوای محیط قطع شده و آتش خاموش شود. از این وسیله در منازل، محیط های اداری، کارخانجات، خودروهای شخصی و به صورت کلی، در هر محیطی کاربردی می باشد.
پتوی ضدحریق از مواد با تحمل حرارت بالا تولید می شود. در گذشته از آزبست برای تولید این نوع پتو استفاده می شد که مشکلات زیست محیطی و ناکارآمدی این ماده در برخی شرایط موجب شد تا این ماده از چرخه تولید پتوی ضدحریق خارج شود. امروزه از پشم طبیعی و فایبرگلاس برای تولید پتوی ضدحریق استفاده می شود. فایبرگلاس که از در هم تنیدن رشته های شیشه ای تولید می شود، تحمل دمایی بالاتری دارد (تا 900 درج.ه سانتی گراد) و در برابر مواد مذاب صنعتی هم مقاوم است. پتوی ضدحریق فایبرگلاس بیشتر در کارخانه ها به کار گرفته می شود اما پشم با مقاومت دمایی پایین تر (حدود 500 الی 600 درجه)، اغلب در محیط های خانگی و اداری مورد استفاده قرار می گیرد.
پتوی آتش نشانی ضدحریق در ابعاد مختلفی تولید می شود که به مصرف کنندگان این امکان را می دهد که بر اساس نیازهای خود، اقدام به خرید کنند. طبیعتا پتوهای کوچکتر در مهار آتش سوزی های کوچکتر به کار برده می شوند و بالعکس، پتوی بزرگ برای حجم آتش بیشتری مورد استفاده قرار می گیرد.
موارد استفاده از پتوی آتش نشانی
امروزه استفاده از پتوی آتش نشانی مانند کپسول آتش‌نشانی گسترش یافته و کاربرد آن در محیط های متنوعی دیده می شود. برخی از مواردی که در آنها از پتوی آتش نشانی استفاده می شود عبارت اند از:
آشپزخانه و محیط منزل
در محیط خانگی، آشپزخانه محیطی است که بیشتر از سایر فضاها در معرض آتش سوزی قرار دارد. ارتباط با برق، گاز و روغن های داغ، شرایط مناسبی برای تشکیل شعله به وجود می آورد. بنابراین یک بی احتیاطی کوچک می تواند منجر به آتش سوزی شود. از آنجا که این آتش سوزی معمولا ابعادی به اندازه یک تابه یا قابلمه دارد، پتوی ضد حریق می تواند به راحتی آن را اطفا کرده و خطر را از شما دور نگه دارد.
البته محیط های خانگی، با خطر آتش سوزی های الکتریکی هم مواجه هستند که پتوی آتش نشانی، می تواند این نوع آتش را نیز کنترل نماید.
محیط صنعتی
آتش سوزی های صنعتی معمولا ابعاد بزرگتری دارند و پتوی آتش نشانی نمی تواند آنها را مهار کند. با این وجود، در صورتی که آتش از دستگاه ها به افراد حاضر در صحنه سرایت کند، پتوی آتش نشانی یکی از بهترین ابزارها برای اطفای حریق این افراد خواهد بود.
محیط اداری
به دلایل مختلفی، ممکن است محیط های اداری نیز درگیر آتش سوزی شوند. از آنجا که تردد افراد در این نوع محیط ها بیشتر است، با احتمال بالایی امکان دارد حریق به افراد حاضر برسد و آنها را درگیر کند. وجود یک پتوی ضد حریق در این شرایط می تواند به کاهش تلفات جانی حاصل از آتش کمک شایانی برساند.
کاربرد پتو آتش نشانی
با توجه به آنچه گفتیم، کاربرد پتوی ضد حریق را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:
- اطفای حریق ناشی از مواد روغنی
- کنترل آتش سوزی سیم های برق و دستگاه های الکتریکی
- اطفای آتش سوزی سرایت کرده به افراد با بیشترین سرعت و کمترین آسیب
- عایق بندی محیط های دما بالای صنعتی مانند بدنه توربین ها و کوره ها
نحوه عملکرد پتو آتش نشانی
همانطور که می دانید، آتش برای تشکیل شدن و بقای خود به سه عامل سوخت، اکسیژن و جرقه اولیه نیاز دارد. ایجاد اختلال در حضور هر یک از این عوامل که به مثلث آتش موسوم است، می تواند آتش را ضعیف کرده و به مرور خاموش کند. پتوی ضد حریق، ارتباط بین هوای محیط و شعله های آتش را از بین می برد و با از بین بردن عامل اکسیژن، آتش را مهار می کند. به همین دلیل، می توان از پتوی آتش نشانی برای مهار انواع آتش سوزی ها استفاده نمود زیرا قطع اکسیژن در هر نوع حریقی، منجر به اطفای آن خواهد شد.
نحوه استفاده از پتو ضد حریق
استفاده از پتوی ضد حریق بسیار ساده است. کافیست پتو را از محفظه آن خارج کرده، به آرامی به آتش نزدیک شوید و پتو را روی آن بیاندازید. سعی کنید آتش را به طور کامل به زیر پتو هدایت کنید و راه نفوذ اکسیژن به زیر پتو را ببندید. پس از آن، از آتش فاصله بگیرید و بعد از چند دقیقه، در صورتی که از خاموش شدن آتش مطمئن شدید، پتو را بردارید.
در مورد استفاده از پتوی ضد حریق، رعایت نکات زیر نیز می تواند برای شما مفید باشد.
- هنگام خرید پتوی آتش نشانی، به ابعاد آن توجه کنید. هر چه پتو بزرگتر باشد، قابلیت مهار آتش های بزرگتری را خواهد داشت.
- اگر حجم آتش از ابعاد پتوی شما بزرگتر است یا دست کم اینطور به نظر می آید، ریسکش را نکنید. از محل خارج شده و با آتش نشانی تماس بگیرید.
- برای مصارف خانگی، پتوهای پشمی هم کارآمد خواهند بود. بنابراین الزاما نیازی به خرید پتوی ضد حریق فایبرگلاس نیست اما برای محیط های صنعتی، بهتر است از انواع فایبرگلاس استفاده کنید.
- به صورت دوره ای سلامت پتوی ضد حریق را مورد بررسی قرار دهید. اگر پتو دچار پارگی یا سوراخ باشد، کاربردی ندارد و باید آن را تعویض کنید.
- بهتر است پتو را در مکانی قرار دهید که دسترسی به آن ساده باشد؛ مثلا داخل باکس های آتش نشانی یا در فضایی که خودش در خطر آتش سوزی قرار نداشته باشد.
جمع بندی
پتوی ضد حریق، یک لوازم ایمنی مناسب جهت مبارزه با آتش سوزی است. این وسیله برای قطع ارتباط هوا و ماده سوختنی مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند حریق با ابعاد کوچک را کنترل کند. پتوی ضد حریق که به پتوی آتش نشانی نیز معروف است، برای استفاده در همه محیط ها به خصوص محیط های خانگی مناسب می باشد.
