اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش نشانی | راهنمای کامل

در هر محیط عمومی و اختصاصی ایمنی حرف اول را می‌زند و کپسول آتش نشانی نیز یکی از ابزارهای ضروری برای حفظ ایمنی محیط و جلوگیری از خسارات ویرانگر ناشی از آتش‌سوزی است. ناگفته نماند تنها داشتن این نوع کپسول‌ها در محیط کافی نیست و نصب مناسب برای اطمینان از اثربخشی آن‌ها بسیار مهم خواهد بود. در این مطلب اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش نشانی را بررسی می‌کنیم و دانش مورد نیاز برای محافظت موثر از منزل یا کسب و کارتان را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

محل نصب کپسول آتش‌نشانی 

رسیدن به نهایت ایمنی و اطمینان در ساختمان نیازمند شناخت اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی است که باید حتماً آن‌ها را رعایت کنید. همان‌طور که می‎دانید اگر این کپسول در محیط مناسب و به شکل درستی نصب شود به مقدار بسیار زیادی  از بروز صدمات آتش‌سوزی به جلوگیری می‏کند.

به طور خلاصه کپسول آتش‌نشانی باید در محل ورودی و خروجی ساختمان توسط بست‎های مخصوص محکم شود. در صورتی که آن‌ها را  داخل کابینت و یا فرورفتگی دیوار قرار دادید از بستن درب آن جلوگیری کرده و مانع از گرم شدن هوای محیط و در نتیجه ترکیدن کپسول شوید. همچنین این محصول باید حاوی برچسب شارژ سالیانه و تست هیدرواستاتیک باشد و نوع کلاس‌بندی خاموش‌کننده در معرض دید قرار گیرد.

برای نصب کپسول آتش نشانی باید از استراتژی امنیتی استفاده کنید و مطمئن باشید که در مواقع ضروری این کپسول‌ها به راحتی در دسترس هستند. مکان‌های کلیدی برای نصب این کپسول‌ها بیشتر راهروها، خروجی‌ها و مکان‌هایی خواهند بود که مواد قابل اشتعال در آن‌ها وجود دارد. به عبارت دیگر این کپسول‌ها باید در محلی نصب شوند که راه‌های دسترسی سریع به آن‌ها به دلیل وجود مبلمان یا اشیا دیگر مسدود نشود.

محل نصب کپسول آتش نشانی در آپارتمان‌ها

در آپارتمان این کپسول‌ها باید در هر طبقه و به طور ایده‌آل در نزدیکی آشپزخانه هر واحد قرار بگیرند؛ زیرا در آشپزخانه‌ها خطر آتش‌سوزی بیشتر است. علاوه بر آشپزخانه‌ها، نصب کپسول آتش نشانی در نزدیکی خروجی یک راه فرار سریع در صورت بروز آتش‌سوزی است.

براساس آمار به دست آمده و طبق توصیه‌های انجمن ملی حفاظت از آتش، نصب این کپسول‌ها در مکان‌های مشترک آپارتمان‌ها همانند پارکینگ ایمنی آپارتمان را افزایش می‌دهد.

فاصله استاندارد کپسول های آتش نشانی از یکدیگر

فواصل خاصی برای نصب کپسول‌های آتش‌نشانی توصیه شده است. در محیط‌هایی که مواد قابل احتراق معمولی دارند، این کپسول‌ها نباید 23 متر از هم فاصله داشته باشند. همچنین در محیط‌‌هایی که مایعات قابل اشتعال دارند فاصله بین کپسول‌های آتش نشانی نباید از 16 متر تجاوز کند. با رعایت فاصله استاندارد ایمنی ساختمان تضمین می‌شود، به طوری که افراد در زمان اضطراری خیلی سریع به کپسول‌های ضد حریق دسترسی پیدا می‌کنند.

طبق دستورالعمل‌های NFPA این فواصل بر اساس نوع حریق به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

کپسول خاموش‌کننده آتش نوع A (مخصوص جامدات): برابر 23 متر

کپسول خاموش‌کننده آتش نوع B (مایعات اشتعال‌زا): 15 متر

کپسول خاموش‌کننده آتش نوع C (حریق الکتریکی): متناسب با سایر کپسول‎ها و دیگر تجهیزات

کپسول خاموش‌کننده آتش نوع D (فلزات با قابلیت اکسیداسیون): برابر 23 متر

اصول نصب کپسول آتش نشانی

هنگام نصب کپسول آتش نشانی باید اصول خاصی را در نظر بگیرید که در ادامه این بخش اصلی‌ترین نکات و استانداردها را به طور خلاصه شرح می‌دهیم:

1. توجه به دسترسی

کپسول‌های آتش نشانی باید به راحتی در دسترس و همیشه قابل مشاهده باشند.

2. دید واضح

مکان این کپسول‌ها را با علائم واضح مشخص کنید.

3. نصب صحیح

کپسول‌های آتش نشانی باید به طور ایمن و در ارتفاع مناسب نصب شوند تا دسترسی سریع به آن‌ها امکان‌پذیر باشد.

4. نگهداری منظم

برای اطمینان از شارژ کامل و عملکرد صحیح کپسول‌ها باید از بازرسان حاضر در این حوزه کمک بگیرید تا وضعیت کپسول شما را بررسی کنند.

طریقه نصب کپسول آتش نشانی به دیوار

اولین نکته در طریقه نصب این کپسول‌ها بر روی دیوار، انتخاب مکان و نقطه‌ای قابل مشاهده با دسترسی بالا است. براکت مناسب برای کپسول‌های آتش‌نشانی استفاده کنید. بیشتر این کپسول‌ها دارای براکت نصب هستند و باید از براکتی کمک بگیرید که اندازه کپسول باشد.

برای ایجاد سوراخ‌هایی مناسب بر روی دیوار از مته مناسب استفاده کنید. در واقع این سوراخ‌ها باید با ساختار براکت کپسول مورد نظر شما هم‌خوانی داشته باشد. در نهایت براکت را محکم کنید. به منظور اطمینان از محکم شدن براکت بر روی دیوار، استفاده کردن از پیچ ایده خوبی است. اکنون نوبت به آویزان کردن کپسول بر روی دیوار می‌رسد. کپسول آتش نشانی را بر روی براکت قرار دهید تا مطمئن شوید که پایدار و ایمن است.

نصب کپسول آتش‌نشانی توکار

کپسول‌های آتش نشانی توکار ایده عالی برای محیط‌های خاص مثل آشپزخانه‌های تجاری بزرگ و محیط‌های صنعتی هستند. کپسول‌های توکار به طور معمول در دیوارها یا کابینت‌ها قرار می‌گیرند. در نظر داشته باشید برای نصب صحیح کپسول آتش نشانی توکار باید از افراد متخصص حاضر در این حوزه کمک بگیرید.

اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی به دو جهت امکان‌پذیر است. در روش اول اگر نصب در فضای بیرونی شامل دیوار و سطوح قابل دید انجام گیرد به آن طریقه نصب و اجرای معمول می‌گوییم؛ اما شیوه دیگر که با روش قبلی متفاوت است توکار نامیده می‎شود. در این مدل  نصب کپسول و شلنگ آتش‌نشانی در کابینت یا داخل دیوار به جهت زیبایی و به هم نزدن دکوراسیون محیط صورت می‎گیرد.

موضوع قابل توجه در این نوع جای‌گذاری کپسول آتش‌نشانی قابل توجه و مشخص بودن این محصول است. اگر در هنگام آتش‌سوزی افراد نتوانند به طور سریع از وجود خاموش‌کننده‌های حریق بهره گیرند امکان به درصد احتمال به وجود آمدن خسارات و ضررهای مالی و جانی افزایش خواهد یافت؛ زیرا با پیدا نکردن کپسول آتش‌نشانی در هنگام حریق زندگی افراد به مخاطره می‎افتد.

پس در هنگام اجرای تکنیک “توکار” با در نظر گرفتن اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی باید محوطه‌های مناسبی به جهت تهویه درست هوا در نظر گرفته شود؛ زیرا احتمال افزایش دمای داخل کابینت و کپسول در اثر گرما و عوامل محیطی دیگر وجود دارد از این رو توصیه می‎کنیم با دقت کامل اقدام به این نوع نصب متفاوت و منحصر به فرد کنید.

ارتفاع استاندارد نصب کپسول آتش‌نشانی

کپسول‌های آتش نشانی باید براساس استانداردها و اصول ثبت شده نصب شوند. برای مثال کپسول‌هایی که 19 کیلوگرم وزن دارند، باید حداکثر 2 متر از سطح فاصله داشته باشند. در مقابل کپسول‌های سنگین‌تر نباید بیش از یک متر از سطح فاصله بگیرند. با رعایت این ارتفاع همه افراد در مواقع اضطراری به کپسول‌ها دسترسی خواهند داشت. 

نصب خاموش‌کننده‌های آتش در محیط کمک می‎کند که افراد واکنش مناسبی نسبت به خاموش کردن آتش از خود نشان دهند. اتحادیه ملی NFPA در راستای معرفی اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی اقدام به معرفی ارتفاع استاندارد مناسب برای خاموش‌کننده‌های آتش کرده است که در نظر گرفتن نکات مهم نصب کپسول کمک بزرگی به کاهش هزینه‌های نگهداری و اطفا حریق می‌کند. این استانداردها به شرح زیر هستند:

برای کپسول‌های آتش‌نشانی با وزن کمتر از 18 کیلوگرم ارتفاعی در حدود 5 متر از سطح زمین توصیه می ‌شود

کپسول‌های آتش‌نشانی که وزن بیشتر از 18 کیلو دارند باید به گونه ‎ای نصب شوند که سر خاموش کننده در ارتفاع 1 متری از سطح زمین قرار گیرد

کپسول‌های اطفا حریق چرخ‌دار باید در جای خود ثابت بمانند و جا به ‌جا نشوند

کپسول‌های خاموش کنند دیگر نیز در ارتفاع 10 سانتی متری سطح زمین قرار می‌گیرند.

چه تعداد کپسول برای محیط شما مناسب است؟ نحوه محاسبه تعداد کپسول آتش‌نشانی

در این بخش از مقاله اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی به بررسی تعداد کپسول مورد نظر در یک مکان پرداخته و فرمول مناسبی به جهت محاسبه آن به شما معرفی خواهیم کرد. می‎دانید که مهم‎ترین موضوع در انتخاب و خرید خاموش‌کننده‌های آتش قدرت پرتاب و وضعیت پوشش‌دهی آن‌ها است؛ زیرا در هنگام بروز آتش‌سوزی‌های سنگین فرد امکان نزدیک شدن به محدوده حریق را ندارد و قدرت کپسول آتش‌نشانی مانع از صدمات و تلفات مالی و جانی فرد خواهد شد.

اما یک کپسول به تنهایی جوابگوی مهار آتش‌سوزی نیست؛ بلکه بعد از در نظر گرفتن اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی، مساحت کارگاه، بررسی درصد امکان بروز آتش‌سوزی، تعیین ارزش کالاها و وسایل خود، انتخاب درست نوع خاموش‌کننده آتش و… می‏توانید از طریق فرمول تعداد کپسول آتش‌نشانی مورد نیاز محیط را محاسبه کنید:

S = N/X

S = مساحت کل

N = تعداد کپسول مورد نیاز

X = مساحت موجود در پوشش کپسول و از فرمول پایین به دست می‎آید

X= πr2∕2    (در این رابطه ریاضی r شعاع کپسول است)

سطح پوشش کپسول‌های آتش نشانی چیست؟

سطح پوشش کپسول‌های آتش نشانی به کلاس و اندازه آن‌ها بستگی دارد. برای مثال کپسول‌های کلاس A حدود 700 تا 800 متر را تحت پوشش خود قرار می‌دهند. در مقابل سطح پوشش کپسول‌های کلاس B با توجه به نوع مایع قابل اشتعال گسترده‌تر است.  با افراد متخصص در مورد جزئیات سطح پوشش مشورت کنید تا دستورالعمل‌های لازم را در اختیارتان قرار دهند.

انواع کپسول آتش‌نشانی

شما نمی‎توانید از هر نوع کپسول آتش‌نشانی برای اطفا حریق در مکان استفاده کنید؛ بلکه با شناخت تایپ‎‎های مختلف این محصول به کاربرد‎های گوناگون و گسترده آن پی خواهید برد.

کپسول آتش نشانی پودر و گاز

 کپسول آتش نشانی co2

کپسول آتش‌نشانی CO2 (دی‌اکسید کربن) نوعی خاموش‌کننده است که از گاز دی‌اکسید کربن فشرده به‌عنوان ماده خاموش‌کننده استفاده می‌کند. این کپسول برای حریق‌های خاص، به‌ویژه در محیط‌های حساس الکتریکی، طراحی شده است. گاز CO2 با خارج شدن از کپسول، اکسیژن اطراف آتش را جابه‌جا کرده و آن را خفه می‌کند. همچنین دمای محیط را به دلیل سرد بودن گاز کاهش می‌دهد.

کپسول آتش نشانی یونیورسال

کپسول آتش‌نشانی یونیورسال به نوعی از کپسول گفته می‌شود که برای خاموش کردن چندین نوع مختلف از آتش‌ها طراحی شده است. این کپسول‌ها معمولاً برای استفاده در موقعیت‌های مختلف و در برابر کلاس‌های مختلف آتش‌سوزی مناسب هستند.

ویژگی‌های کپسول آتش‌نشانی یونیورسال

• این کپسول‌ها معمولاً برای خاموش کردن آتش‌های کلاس A، B و C طراحی شده‌ است.
• ممکن است حاوی پودر خشک چندمنظوره (مانند پودر ABC)، فوم مخصوص یا ترکیبات دیگر باشد که توان مقابله با انواع مختلف آتش را دارند.
• طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که افراد بدون آموزش خاص بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.
• به دلیل چندکاره بودن، در اماکنی مثل خانه‌ها، خودروها، دفاتر، مغازه‌ها و مدارس نصب می‌شوند.

کپسول آتش نشانی آب و گاز

کپسول‌های آتش نشانی آب و گاز یکی از رایج‌ترین و ساده‌ترین انواع کپسول‌های اطفای حریق است که به‌ویژه برای آتش‌سوزی‌های کلاس A (مواد جامد قابل اشتعال مثل چوب، کاغذ، پارچه) مناسب است. معمولاً گاز CO₂ (دی‌اکسید کربن) یا نیتروژن که برای تحت فشار قرار دادن آب استفاده می‌شود و باعث پاشیدن آن می‌گردد. آب از طریق فشار گاز به بیرون پرتاب می‌شود و با کاهش حرارت، آتش را خاموش می‌کند.

مزایا و معایب کپسول آتش نشانی آب و گاز

• مؤثر برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از مواد خشک و جامد
• ارزان و سازگار با محیط زیست
• نگهداری و شارژ آسان

نکات مهم در محل قرارگیری کپسول آتش‌نشانی

برای رعایت اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی حتماً باید این نکات مهم را در نظر داشته باشید. اولین نکته شارژ کردن کپسول به صورت سالانه یا دو سال یکبار است سپس باید دقت کنید که سیلندر آن در محیط‎های باز و در زیر تابش مستقیم نور خورشید و برف و باران قرار نگیرد تا متحمل‏ هزینه‎های هنگفت تعمیر و نگهداری از این محصول نشوید.

گازهای آتش‌نشانی قابل احتراق هستند و ممکن است در هنگام قرارگیری در کنار منابع حرارتی و آتش وارد واکنش شده و موجب انفجار شوند. همچنین در هنگام پر کردن این کپسول‎ ضد احتراق، گاز co2 در دمای بالا به صورت فشرده داخل آن قرار می‎گیرد در نتیجه از ضربه زدن و یا جابه‌جایی بی‌دلیل آن از مکانی به مکان دیگر خودداری کنید! تغییرات دمایی شامل گرم و سرد شدن محیط بسیار مضر بوده و باعث کاهش کارایی این محصول می‎گردد از این کپسول‌ها در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید.

به‌کارگیری از اصول و استانداردهای نصب کپسول آتش‌نشانی موجب جلوگیری از گسترده شدن آتش و نجات جان بسیاری از انسان‎ها می‎شود. اما بهترین جا برای قرارگیری این کپسول کدام است؟ اول از همه باید بدانید که محیطی امن و دور از دسترسی کودکان یک ضرورت به شمار می‌آید.

محیط خاموش‌کننده‌های آتش باید خشک، خنک و دسترسی راحت باشد. طبق دستورالعمل‌ها هر شخص باید مسافتی در حدود 25 را بپیماید تا از آن استفاده کند. دقت داشته باشید که در محیط‎های آشپزخانه و طبقات منازل خود نیز مکانی برای نصب کپسول آتش نشانی در نظر بگیرید و سعی نمایید در فضایی به دور از مواد خطرناک و اشتعال ‎زا قرار گیرند.

آیین نامه کپسول های آتش نشانی

توجه به آیین‌نامه کپسول‌های آتش‌نشانی به معنای رعایت قوانین ضروری و افزایش ایمنی محیط است. این آیین‌نامه شامل موارد زیر خواهد بود:

نحوه بازرسی کپسول

روند نگهداری منظم آن

استانداردهای مربوط به نصب کپسول در محل تعیین شده

آموزش به ساکنین در مورد نحوه استفاده موثر از کپسول‌ها

سخن آخر

در پایان باید گفت نصب کپسول‌های آتش نشانی یک جنبه حیاتی از ایمنی هر محیط است که از حوادث جزئی جلوگیری می‌کند تا منجر به فجایع ویرانگر نشوند. با درک اصول و قوانین مربوط به نصب کپسول محیط منزل یا کسب و کار شما امن می‌شود. برای نصب مطمئن و آشنایی با نحوه استفاده دقیق از این نوع کپسول‌ها به تیم ایمن احسان مراجعه کرده و از آن‌ها کمک یا راهنمایی دقیق بگیرید.