تجهیزات کار در ارتفاع

کار در ارتفاع یکی از پرخطرترین مشاغل محسوب می‌شود که می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری از جمله آسیب‌های جدی و حتی مرگ را به همراه داشته باشد. بنابراین، رعایت اصول ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

حالا به نظر شما تجهیزات کار در ارتفاع شامل چه ابزارهایی می‌شود و چه زمانی باید از آن‌ها استفاده کرد؟ در ادامه با تجهیزات کار در ارتفاع و نحوه استفاده از آن‌ها بیشتر آشنا خواهید شد.

تجهیزات کار در ارتفاع چیست؟

تجهیزات کار در ارتفاع، مجموعه‌ای از ابزارهای ایمنی فردی هستند که برای محافظت از افراد در برابر سقوط ساخته شده‌اند. سقوط از ارتفاع می‌تواند باعث آسیب‌هایی مثل شکستگی استخوان‌ها یا حتی ضربه مغزی شود. در صورت بروز حادثه این تجهیزات با جلوگیری از سقوط و کاهش شدت آسیب‌ها، ایمنی افراد را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند. حتی اگر افراد از ارتفاع سقوط کنند، تجهیزات کار در ارتفاع می‌توانند شدت آسیب‌ها را کمتر ‌کنند.

به طور کلی فعالیت‌هایی که در ارتفاع بیش از 1.5 متر از سطح پایدار انجام می‌شود، نیازمند استفاده از تجهیزات کار در ارتفاع هستند. این ارتفاع می‌تواند شامل کار بر روی نردبان‌ها، داربست‌ها، سقف‌ها و برج‌ها باشد. ساختمان‌سازی، صنعت نفت و گاز، برق و مخابرات مشاغلی از این دست هستند.

انواع تجهیزات کار در ارتفاع

تجهیزات کار در ارتفاع انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. از جمله این تجهیزات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

هارنس

هارنس یکی از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع است که با استفاده از طناب‌ها و قلاب‌ها به نقاط ثابت وصل می‌شود. هارنس با پخش کردن نیرو بر روی قسمت‌های مختلف بدن از آسیب‌های جدی در سقوط جلوگیری می‌کند. حلقه‌های اتصال، نوارهای قابل تنظیم و پابندها که به دور پاها بسته می‌شوند و از لغزش هارنس جلوگیری می‌کنند، از اجزای اصلی آن هستند.

هارنس‌ها براساس نوع و طراحی به دو نوع تقسیم شده‌اند:

• هارنس سینه: این نوع هارنس بیشتر برای کارهای سبک و کوتاه مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• هارنس کامل بدن: برخلاف هارنس‌های ساده‌تر که فقط قسمت کمر را می‌پوشانند، این وسیله تمام بدن را پوشش می‌دهد و در صورت بروز سقوط از ارتفاع، نیروی وارده را به طور یکنواخت بر روی قسمت‌های مختلف بدن پخش می‌کند. برای کارهای سنگین و طولانی مدت از این هارنس استفاده می‌شود.
• هارنس مخصوص آتش‌نشانی: این مدل نیز ویژگی‌های خاصی دارد و برای آتش‌نشانان در محیط‌های خطرناک طراحی شده است.

ابزار لنیارد

برای اتصال فرد به یک نقطه ثابت و جلوگیری از سقوط از لنیارد استفاده می‎‌کنند. این وسیله به شکل یک طناب یا تسمه محکم ساخته شده تا به هارنس یا نقاط اتصال دیگر متصل شود.

لنیاردها براساس ساختار، کاربرد و طول به چهار نوع افقی، عمودی، دو شاخه و قابل تنظیم تقسیم می‌شوند. جالب است بدانید که کارابین یکی از اجزای اصلی به کار رفته در ابزار لنیارد است.

کارابین

این وسیله به شما این امکان را می‌دهد که طناب‌ها، هارنس‌ها و سایر تجهیزات ایمنی را به هم متصل کنید. کارابین‌ها از یک بدنه اصلی و یک دهانه تشکیل شده‌اند. بدنه آن‌ها معمولاً از آلومینیوم، فولاد یا تیتانیوم ساخته شده و دهانه آن به صورت پیچشی یا اتوماتیک باز و بسته می‌شود. انواع کارابین‌ها عبارتند از:

• کارابین‌های D شکل
• کارابین‌های بیضی
• کارابین‌های HMS
• کارابین‌های گلابی شکل

کلاه ایمنی

در هر محیط کاری که احتمال سقوط و برخورد با سطوح وجود داشته باشد، استفاده از کلاه ایمنی ضروری است. کلاه ایمنی برای محافظت از سر در برابر ضربات، سقوط و سایر خطرات احتمالی است. استفاده از آن می‌تواند از آسیب‌های جدی به سر مانند شکستگی جمجمه، خونریزی مغزی و آسیب‌های نخاعی جلوگیری کند. مقاومت در برابر ضربه، پوشش کامل سر، چانه‌ بند محکم و راحتی از ویژگی‌های یک کلاه ایمنی مناسب برای کار در ارتفاع هستند. انواع کلاه ایمنی برای کار در ارتفاع شامل سه مدل زیر می‌شود:

• کلاه ایمنی کلاس A
• کلاه ایمنی کلاس B
• کلاه ایمنی کلاس C

طناب ایمنی

طناب ایمنی یکی از مهم‌ترین تجهیزات کار در ارتفاع است که با جنس و ساختار خاصی طراحی شده‌ تا در هنگام سقوط افراد از ارتفاع بتواند از آسیب‌های جدی جلوگیری کند. رایج‌ترین طناب‌های ایمنی براساس کاربرد عبارتند از:

• طناب دینامیک: این نوع طناب قابلیت کشسانی دارد و در هنگام سقوط بخشی از انرژی ضربه را جذب خود می‌کند. طناب‌های دینامیک معمولاً از موادی مثل پلی‌آمید ساخته می‌شوند که لایه بیرونی این طناب‌ها معمولاً از الیاف محکم‌تری تشکیل شده است تا در برابر سایش مقاوم باشد؛ ر حالی که لایه داخلی دارای الیاف کشسان‌تری است که به طناب قابلیت جذب انرژی می‌دهد.
• طناب استاتیک: طناب‌های استاتیک به دلیل ضریب ایمنی بالا، کشسانی بسیار کم و دوام زیاد، نقش مهمی در حفظ ایمنی افراد در ارتفاع دارند. طناب‌های استاتیک در صنایع و فعالیت‌های مختلفی از جمله کوهنوردی، صخره‌نوردی و امداد و نجات طناب کاربرد دارند.
• طناب نیمه استاتیک: این طناب‌ها نسبت به طناب‌های دینامیک کشسانی کمتر و استحکام بالاتری دارند که می‌توانند وزن‌های سنگین را تحمل کنند. همچنین طناب‌های نیمه استاتیک در برابر سایش و پارگی مقاوم هستند و طول عمر بالایی دارند.

 

تور نجات

تورهای نجات یا تور ایمنی برای جلوگیری از سقوط افراد و عدم برخورد با زمین طراحی شده است. با انتخاب صحیح تور نجات و رعایت نکات ایمنی می‌توانید محیط کار را برای افراد ایمن‌تر کنید. این تجهیزات براساس کاربرد و محل نصب به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

• تورهای لبه دار
• تورهای کف دار
• تورهای مخصوص نجات

لایف لاین

لایف لاین در واقع از طناب‌ها یا کابل‌های محکمی تشکیل شده که به صورت افقی یا عمودی به نقاط ثابت و ایمن متصل می‌شوند و وظیفه دارند که در صورت بروز حادثه افراد را به صورت ایمن معلق نگه دارند. لایف لاین در سه مدل افقی، عمودی و موقت تولید می‌شوند.

با توجه به شباهت تور نجات و لایف لاین خوب است که با ویژگی‌های هر دو آن‌ها بیشتر آشنا شوید:

ویژگی	لایف لاین	تور نجات
عملکرد	جلوگیری از سقوط	کاهش شدت ضربه در صورت سقوط
نحوه استفاده	اتصال مستقیم به افراد	نصب در زیر یا اطراف محل کار
مزایا	جلوگیری از سقوط کامل	کاهش آسیب‌ها، حفاظت از افراد
معایب	محدودیت حرکت در محدوده لایف لاین	نیاز به فضای کافی برای نصب

نگهداری از تجهیزات ارتفاع کار

فراموش نکنید که اگر از تجهیزات ارتفاع در کار به درستی نگهداری نشود، ممکن است در مواقع ضروری کارایی لازم را نداشته باشد و جان افراد را به خطر بیندازد.

تجهیزات ایمنی باید هر چند وقت یک‌بار به طور دقیقی مورد بررسی قرار بگیرند تا از هرگونه آسیب، پارگی، سایش یا خوردگی جلوگیری شود. نظافت و نگه‌داری از این تجهیزات در محیطی خنک و دور از مواد شیمیایی بسیار مهم است. در صورت وجود هرگونه آسیب یا نقص در تجهیزات باید به سرعت توسط افراد متخصص تعمیر شوند. خوب است که افراد نحوه استفاده درست با تجهیزات کار در ارتفاع را یاد بگیرند.

 

دستورالعمل‌های کار در ارتفاع

کار در ارتفاع یکی از پرخطرترین کارها محسوب می‌شود، از این رو؛ رعایت دقیق دستورالعمل‌ها و استانداردهای ایمنی برای جلوگیری از حوادث ناگوار ضروری است. بسیاری از این قوانین و دستورالعمل‌‌های ایمنی، استفاده از تجهیزات کار در ارتفاع را الزامی کرده‌اند. برخی از مهم‌ترین دستورالعمل‌ها و استانداردهای کار در ارتفاع عبارتند از:

• قبل از شروع هر کاری در ارتفاع، باید یک ارزیابی دقیق از خطرات احتمالی پیش‌بینی شود.
• تمام افرادی که در ارتفاع کار می‌کنند، باید آموزش‌های لازم را در این باره را بگذرانند.
• استفاده از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع مانند هارنس، طناب ایمنی، کارابین و … الزامی است. همچنین باید سیستم‌های حفاظتی مناسب مانند نرده‌ها و حفاظ‌های لبه در اطراف محل کار نصب شود.

خرید تجهیزات کار در ارتفاع

مهم‌ترین دلیل استفاده تجهیزات کار در ارتفاع، جلوگیری از سقوط افراد است. قبل از خرید، نیازهای خود را به دقت مشخص نمایید تا تجهیزات مناسبی را انتخاب کنید. هرگز قیمت را تنها معیار انتخاب قرار ندهید و به کیفیت و استانداردهای ایمنی نیز توجه کنید. همچنین از فروشندگانی که دارای مجوز و سابقه فعالیت در این زمینه هستند، خرید کنید. قبل از خرید بهتر است که با کارشناسان ایمنی مشورت کنید تا بهترین تجربه را داشته باشید.

قیمت تجهیزات کار در ارتفاع

قیمت تجهیزات کار در ارتفاع به عوامل مختلفی از جمله نوع تجهیزات، برند، کیفیت مواد اولیه، استانداردهای ایمنی بستگی دارد. از آنجایی که ایمنی افراد همیشه باید در اولویت باشد، توصیه می‌شود به جای تمرکز بر روی قیمت آن به کیفیت و استانداردهای ایمنی تجهیزات توجه کنید. معمولا تجهیزات کار در ارتفاع اگر دارای استانداردهای ایمنی معتبر باشند، گران‌تر هستند.